Әлемдегі ең үлкен шөлдер
Адамдардың көпшілігі шөлді ойлағанда құм мен құм төбелерімен жабылған аймақтарды елестетеді. Көптеген шөлдер құммен жабылғанымен, көпшілігінде жоқ. Бірақ шөл тек қана құмнан тұрмайды.
Көптеген шөлді аймақтар тасты беттер болып табылады. Өйткені кез-келген құм мөлшеріндегі немесе бетіндегі ұсақ бөлшектер тез ұшып кетеді.
Суретте Ливияның Сахара шөліндегі құм төбелерінің көрінісі - Убари (немесе Авбари) құм теңізі деп аталатын аймақ көрсетіліп тұр.
Шөл дегеніміз – өте аз жауын-шашын жауатын аймақ. Жер бетінің шамамен үштен бір бөлігі шөл. Географиялық жағдайына байланысты төрт түрлі шөлдер бар:
- полярлы шөлдер
- субтропикалық шөлдер
- суық қысқы шөлдер
- салқын жағалаулар.
Шөлдер жердің барлық континенттерінде кездеседі. Жердегі ең үлкен екі шөл - полярлық аймақтарда. Антарктика поляр шөлі - Антарктида материгін алып жатыр.
Екінші үлкен шөл - Арктикалық поляр шөлі. Ол Аляска, Канада, Гренландия, Исландия, Норвегия, Швеция, Финляндия және Ресейдің біраз бөлігін қамтиды.
Бұл Антарктиданың Хоар көліне жақын орналасқан Макмурдоның «құрғақ аңғарларының» бірі.
Жердің қалған шөлдері полярлық аймақтардан тыс орналасқан. Ең үлкені - Африканың солтүстігіндегі субтропикалық шөл Сахара шөлі.
АҚШтың Аризона штатындағы Соноран шөліндегі кактустар мен шөптер.
Жердің ең үлкен 15 шөлінің жалпыланған орналасуын көрсететін тізім:
1. Антарктида
Полярлық мұз және тундра климатына жатады. Аумағы 14000000 шаршы километр. Атына сай Антарктида материгінде орналасқан.
2. Сахара
Субтропикалық климат, аумағы 9000000 км2. Аумағы солтүстік Африка континентінің Алжир, Мысыр, Ливия, Марокко, Судан, Тунис және Батыс Сахара елдерін, батысында Мали, Мавритания және Нигер, ал шығысында Эритрея және оңтүстігінде Чад елдерін қамтып жатыр.
3. Ресейлік Арктика
Климаты мұз және тундраға жатады. 5500000 шаршы км2 аумақты алып жаытр. Ресей елінің солтүстік бөлігін алып жатыр.
4. Австралия шөлі
Субтропикалық климат, аумағы 2700000 км2. Австралия елінің жерін алып жатыр.
5. Араб шөлі
Климаты субтропикалық, ауданы 2330000 км2. Ирак, Иордания, Кувейт, Оман, Катар, Сауд Арабиясы, Біріккен Араб Әмірліктері және Йемен елдерін алып жатыр.
6. Гоби шөлі
Суық қыс климатына жатады. Аумағы 1295000 км2. Қытай және Моңғолия елдерінде орналасқан.
7. Калахари шөлі
Оңтүстік Африканың Ботсвана, Намибия және Оңтүстік Африка елдерінде орналасқан, аумағы 900000 км2 субтропикалық климатты шөл.
8. Патагония шөлі
Оңтүстік Американың Аргентина елінде, аумағы 620000 км2, суық қысты климаты бар аймақ.
9. Сирия шөлі
Батыс Азияның Ирак, Иордания және Сирия елдерін алып жатқан 520000 км2 аумағы бар, субтропикалық шөл.
10. Ұлы бассейн
Климаты суық қыс. 492000 км2 аумақты алып жатыр. АҚШты Невада штатына орналасқан.
11. Чиуауан шөлі
Мексика, АҚШтың елдерінің жерін басып жатыр, субтропикалық климатты аймақ, аумағы 450000 км2.
12. Қарақұм шөлі
Түркіменстан елінде. Суық қыс климаты бар, аумағы 350000 км2.
13. Колорадо үстірті
АҚШтың Колорадо штатында аумағы 337000 км2 суық қыс климатты аймақ.
14. Соноран шөлі
Субтропикалық климаты бар, 310000 км2 жерді алып жатыр. Орталық Американың Мексика, Солтүстік Американың АҚШ елдерін басып жатыр.
15. Қызылқұм шөлі
Суық қыс климатты, 300000 км2 аумақты алып жатыр. Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан елдерін басып жатыр.
Max_Cohen
1977 рет оқылды28.02.2021 17:22
Түсініктемелер
Әлі ешкім өз ойын қалдырмады, сіз бірінші болыңыз!